Het handboek van Konsole

Jonathan Singer <jsinger@leeta.net>

Kurt Hindenburg <kurt.hindenburg@gmail.com>

Ahmad Samir <a.samirh78@gmail.com>

developer: Robert Knight
developer: Kurt Hindenburg
developer: Waldo Bastian
reviewer: Mike McBride
Vertaling van het handboek: Niels Reedijk
Vertaler/Nalezer: Bram Schoenmakers
Vertaler/Nalezer: Tijmen Baarda
Vertaler/Nalezer: Antoon Tolboom

herziening KDE Gear 22.12 (2022-11-09)

Juridische kennisgeving

Konsole is de terminalemulator van KDE.

Hoofdstuk 1. Inleiding

Wat is een terminal?

Konsole is een X-terminalemulator, vaak een terminal of shell genoemd. Het emuleert een commandoprompt in een venster met alleen tekst.

De typische manier voor het uitvoeren van Konsole is een commandoshell, een toepassing die commando's, die u typt, uitvoert. De shell die de Konsole uitvoert hangt af van uw accountinstellingen. Consulteer de documentatie van uw systeem om te weten te komen welke shell dat is, hoe deze in te stellen en hoe deze te gebruiken.

Terugschuiven

Konsole gebruikt de terugschuiven-mogelijkheid om eerder getoonde uitvoer te bekijken. Standaard is terugschuiven actief en worden 1000 regels bewaard naast de inhoud van het huidige scherm.

De regels die bovenaan het scherm uitrollen, kunt u toch bekijken door de schuifbalk naar boven te bewegen, met het muiswiel of met de toetsen Shift+Page Up (om een pagina terug te gaan), Shift+Page Down (om een pagina verder te gaan), Shift+Pijltje omhoog (om een regel omhoog te gaan) en Shift+Pijltje omlaag (om een regel omlaag te gaan).

De hoeveelheid voor schuiven met Shift+Page Up/Down kan omgeschakeld worden tussen een halve en hele pagina in het tabblad Schuiven van het instellingenvenster voor het profiel (gebruik Instellingen → Huidige profiel bewerken... om dit venster te bewerken).

Selectiemodus

Konsole heeft een modus selectie met toetsenbord. In deze modus is het mogelijk om rond het terugschuiven te bewegen en tekst te selecteren zonder de muis.

Ga deze modus in of uit met de standaard sneltoets (Ctrl+Shift+D).

Verplaatsen van de cursor: pijlen, PageUp, PageDown, Home, End.

Verplaatsen van de cursor op de vi manier: h,j,k,l, om één tekenpositie te bewegen, Ctrl+b,f,u,d voor pagina omhoog/omlaag of halve pagina omhoog/omlaag.

Selecteer tekst door Ctrl of Shift te gebruiken met pijlen of door V te gebruiken om een selectie te beginnen, de cursor verplaatsen en dan V opnieuw om de selectie te beëindigen. Shift+V selecteert gehele regels, in plaats van tekens.

Profielen

Profielen laten de gebruiker snel en eenvoudig een aantal veelvoorkomende commando's automatiseren. Voorbeelden kunnen zijn:

met ssh aanmelden op een andere computer
een irc-sessie starten
tail gebruiken om een bestand te volgen

Alle nieuwe en gewijzigde profielen zijn opgeslagen in de persoonlijke map van de gebruiker in $XDG_DATA_HOME/konsole.

Procedure om een nieuw profiel aan te maken:

Klik in het menu op Instellingen → Profielen beheren...
Schakel naar de pagina Profielen.
Klik op de knop Nieuw profiel....
Vul in het eerste veld een naam in. Deze naam zal worden getoond in het menu en wordt standaard gebruikt in plaats van Shell wanneer u een nieuwe sessie start van dit type.
Voer het commando in dat u ook gebruikt in een nieuw-geopende shell om de taak uit te voeren. Voor het voorbeeld hierboven kunt u het volgende intypen: ssh administratie.
In de andere tabbladen van de dialoog kunt u het uiterlijk van deze sessie instellen. Voor iedere sessie kunt u bijvoorbeeld een ander lettertype, kleurschema en $TERM-type instellen en vele andere instellingen voor elke sessie.
Klik op de knop OK . De nieuwe sessie is nu beschikbaar in de dialoog Profielen beheren....

Muisknoppen

In deze sectie wordt het gebruik van de muis uitgelegd ervan uitgaande dat u de muis rechtshandig hebt ingesteld. Als u een linkshandige muisinstelling hebt, draai de woorden links en rechts dan om in de tekst hieronder.

Links

Telkens wanner u met de linkermuisknop klikt, wordt dit doorgegeven aan terminaltoepassingen die op de muis kunnen reageren. Konsole toont een pijlcursor indien het terminalprogramma de muis ondersteunt. Als dat niet het geval is wordt een I-vormige cursor weergegeven.

Als u de linkermuisknop ingedrukt houdt en sleept over het scherm bij een programma zonder muisondersteuning, wordt een gedeelte van de tekst gemarkeerd. Terwijl u met de muis sleept, wordt de gemarkeerde tekst in een omgekeerde kleur weergegeven. Als u Kopiëren selecteert van het menu Bewerken wordt de tekst naar het klembord gekopieerd voor verder gebruik in Konsole of een andere toepassing. De geselecteerde tekst kan ook naar hiermee compatibele programma's worden gesleept. Houd de Ctrl-toets ingedrukt en sleep de geselecteerde tekst naar de gewenste locatie.

Gewoonlijk worden de nieuwe-regel tekens aan het eind van elke regel geselecteerd. Dit is het beste voor het kopiëren en plakken van broncode of de uitvoer van een bepaald commando. Voor gewone tekst zijn de regelafbrekingen vaak niet belangrijk. Als u liever de tekst als een stroom tekens wilt, houd dan de toets Ctrl ingedrukt bij het selecteren.

Als u de toetsen Ctrl en Alt ingedrukt houdt samen met de linkermuisknop, dan kunt u tekst in kolommen selecteren.

Dubbelklik met de linkermuisknop om een woord te selecteren, en klik driemaal om een hele regel te selecteren.

Als de boven- of onderkant van het tekstgebied aangeraakt wordt tijdens het markeren, dan schuift Konsole naar boven of beneden, om de tekst in de geschiedenisbuffer weer te geven. Konsole stopt met schuiven zodra de muis stilstaat.

Nadat de muis is losgelaten, laat Konsole de tekst gemarkeerd om aan te geven dat deze tekst zich nu op het klembord bevindt. Dit wordt weer normaal zodra de inhoud van het klembord gewijzigd wordt, de tekst in het gemarkeerde gebied gewijzigd wordt of wanneer de linkermuisknop ingedrukt wordt.

Om tekst te markeren in een programma dat de muis wel ondersteunt (bijvoorbeeld Midnight Commander) drukt u de toets Shift in bij het klikken.

Middelste knop

Door het indrukken van de middelstemuisknop wordt de tekst die zich op dat moment op het klembord bevindt in het venster geplakt. Als u de toets Ctrl ingedrukt houdt terwijl u op de middelste muisknop drukt wordt de tekst ook geplakt en wordt een nieuwe-regel achtergevoegd. Dit is gemakkelijk voor het plakken en direct uitvoeren van een commando, maar het kan ook gevaarlijk zijn, gebruik het dus met voorzichtigheid.

Opmerking

Als u een muis met slechts twee knoppen heeft, kunt u de middelstemuisknop van een drieknopsmuis emuleren door de linkermuisknop en de rechtermuisknop gelijktijdig in te drukken.

Als uw muis een wieltje heeft die de functie van middelstemuisknop heeft, kunt u daarmee de schuifbalk van Konsole verplaatsen.

Rechts

Deze items verschijnen in het menu wanneer de rechtermuisknop wordt ingedrukt:

Kopiëren
Plakken
Met een selectie van test verschijnt een submenu Zoeken naar met een lijst van de websneltoetsen van voorkeur en een optie om websneltoetsen in te stellen.
Bestandsbeheer openen
Codering instellen
Geschiedenis opschonen
Terugschuiven aanpassen...
Menubalk tonen, alleen wanneer de menubalk is verborgen
Profiel omschakelen
Huidig profiel bewerken...
Tabblad sluiten

In toepassingen die muisondersteuning hebben, is het nodig om de toets Shift ingedrukt te houdenterwijl u op de rechtermuisknop klikt om het contextmenu te tonen.

Slepen en loslaten

Als u een bestand, map of URL op een venster van Konsole, laat vallen verschijnt er een contextmenu met deze acties:

Hierheen verplaatsen (Shift): Verplaats het neergezette item naar de huidige map. Dit item verschijnt alleen in het contextmenu, als u de rechten hebt om het neergezette bestand of map te verwijderen.
Hierheen kopiëren (Ctrl): Kopieert het neergezette item naar de huidige map.
Hierheen verbinden (Ctrl+Shift): Voegt een symbolische koppeling in naar het neergezette item.
Locatie plakken: Voegt het volledige pad van het neergezette item in bij de cursor.
Map wijzigen naar: Als een map wordt neergezet, dan verschijnt deze actie in het contextmenu en stelt u in staat de werkmap van de Konsole-sessie te wijzigen.
Annuleren (Esc): Breek de actie slepen en neerzetten af.

Als u de sneltoetsen indrukt voor het loslaten van de linkermuisknop bij slepen en neerzetten, zal geen contextmenu verschijnen en zullen de acties onmiddellijk worden uitgevoerd.

Als u de toets Ctrl wilt gebruiken voor slepen en loslaten of het contextmenu wilt uitschakelen om URL's standaard als tekst in te voegen, schakel dan de overeenkomstige opties in op het tabblad Muis in de dialoog profielinstellingen.

Semantische shell-integratie

Een shell-programma uitgevoerd in Konsole kan escape-sequences sturen die de getoonde tekst in drie typen opdeelt: shell-prompt, gebruikersinvoer en uitvoer van commando. Deze semantische informatie gebruiken maakt verschillende verbeteringen in Konsole mogelijk.

Ctrl+Shift+PgUp en Ctrl+Shift+PgDown schuiven omhoog/omlaag naar vorige/volgende commando-prompt.
Visuele tips:
- Een regel wordt boven elke prompt getoond, kleuren van prompt zijn minder intens en uitvoerkleuren zijn intenser.
- Links wordt een rode balk getoond links van de invoer- en uitvoerregels van commando's die resulteren in een fout
- Een rode achtergrond voor invoer- en uitvoerregels van commando's die resulteren in een fout
- Links wordt een grijze balk getoond links van de invoer- en uitvoerregels van elk ander commando.
- Een grijze achtergrond voor invoer- en uitvoerregels van elk ander commando.
Elk hiervan kan geconfigureerd worden om nooit, altijd of alleen getoond te worden wanneer URL tips getoond worden. De configuratie is in het tabblad Semantische integratie van de pagina Algemeen van het configuratievenster voor profiel.
Opties in contextmenu Gebruikersinvoer kopiëren Commando-uitvoer Kopiëren behalve prompt kan gebruikt worden om selectie te filteren wanneer het gekopieerd wordt naar het klembord.
Wanneer de selectie leeg is zal de actie kopieer naar clipboard de huidige invoerregel kopiëren als deze not leeg is of de laatste uitvoer als er geen huidige invoer is.
De pijl omhoog/omlaag indrukken bij bewerken van een lange invoer, zal in plaats daarvan de cursor één regel omhoog/omlaag plaatsen door het verzenden van het juiste aantal links/rechts toetsgebeurtenissen naar de shell te sturen. Te configureren in de profielinstellingen.
De muis op tekstinvoer klikken zal de cursor plaatsen in de geklikte locatie. Te configureren in de profielinstellingen.

Semantische shell-integratie moet ingesteld worden in de shell. Op Ctrl+Alt+] drukken zal de in bash benodigde commando's plakken. Voor andere shells, zoals fish, zsh, python, etc. raadpleeg de relevante documentatie van de programma's.

Complexe tekstindeling

In de pagina Complexe indeling van tekst van de dialoog Profiel bewerken, vindt u opties die het renderen van tekst besturen.

Woord-modus - in deze modus worden (sommige) tekenreeksen op het scherm als geheel getoond, in plaats van één teken tegelijk. Dit biedt Qt om tekst juist te renderen wanneer de vorm van een teken afhangt van de tekens ervoor en erachter. Dit kan resulteren in onjuiste positionering van sommige tekens.
Spaties breken tekenreeksen altijd, dus zijn zij altijd op de juiste posities. Dit verzekert dat tekens nooit te ver van hun juiste positie zijn.
Dezelfde attributen voor elk geheel woord gebruiken - Wanneer dit is ingeschakeld worden woorden gerenderd met dezelfde attributen (tekstkleur, vet, cursief, etc.). Als een attribuut midden in een woord wijzigt, zal het alleen effect hebben na het eind van het woord. Wanneer dit is uitgeschakeld, zal een nieuw woord starten wanneer attributen wijzigen. Dit resulteert in tekens die vorm en positie wijzigen bij verplaatsen van de cursor of tekst selecteren.
ASCII-tekens - ASCII-tekens in woorden groeperen zoals bovenstaand beschreven. Het opmerkelijkste effect van deze optie is dat dit inschakelen programmeringsligaturen toont (voor lettertypen die dat ondersteunen). Bijv. de tekenreeks <= kan getoond worden als ⩽.
Brahmic schrift-tekens - Brahmic tekens zoals bovenstaand beschreven. Zonder deze optie (afhankelijk van het lettertype) kunnen sommige woorden niet verbonden worden zoals dat zou moeten. Met dit ingeschakeld kunnen Brahmic tekens niet op de juiste positie verschijnen. Bijv. het derde teken in de tweede regel zou niet direct onder het derde teken in de eerste regel kunnen verschijnen.
Emoji lettertype: - dit biedt het specificeren van het lettertype voor gebruik van Unicode Emoji tekens. Indien niet ingesteld, zal het lettertype van het standaard profiel gebruikt worden of een terugval lettertype ka gebruikt worden door het systeem als de glyphs ontbreken in dit lettertype.
Bi-directionele tekst renderen - Wijzig volgorde van tekens rechts naar links zodat tekst in Arabisch en Hebreeuws juist verschijnt.
Dwing LTR regelrichting af - Regels worden altijd Links naar rechts. Zonder dit wordt elke richting van de regel bepaald door het eerste teken met sterke richtingsbepaling.
Modus Tabeltekens BiDi mode hebben voorrang - Grafische tabeltekens als sterke LTR tekens beschouwen. Dit biedt een tabel met RTL-tekens on juist getoond te worden, maar kunnen een onjuiste volgorde geven als die tekens in RTL teksten gebruikt worden.

Hoofdstuk 2. Opdrachtenoverzicht

De menubalk

De menubalk staat bovenaan het Konsole-venster. Wanneer de menubalk verborgen is kan Menubalk tonenbereikt worden door een rechts-klik in het venster (zolang er geen schermvullende toepassingen in dat scherm actief zijn, zoals vi, micom, enz.). De standaard sneltoets wordt achter ieder menu-item getoond.

Als alternatief kunt u de sneltoets Ctrl+Shift+M gebruiken om de menubalk te tonen of te verbergen.

Menu Bestand

Bestand → Nieuw venster (Ctrl+Shift+N)

Opent een nieuw apart venster van Konsole met het standaard profiel

Bestand → Nieuw tabblad (Ctrl+Shift+T)

Opent een nieuw tabblad met het standaard profiel

Opmerking

Het eerste profiel in het submenu zal altijd "Standaard" zijn, wat het ingebouwde profiel is. Alle andere profielen zullen er onder staan in alfabetisch volgorde. Het door de gebruiker gespecificeerde standaard profiel zal in een vet lettertype staan.

Bestand → Tabblad klonen

Probeert het huidige tabblad in een nieuw tabblad te klonen

Bestand → Uitvoer opslaan als... (Ctrl+Shift+S)

Slaat het huidige terugschuiven op als tekst- of html-bestand

Bestand → Schermafdruk ... (Ctrl+Shift+P)

Druk het huidige scherm af. Standaard wordt de uitvoer geschaald om op het papier waarop wordt afgedrukt te passen met zwart als tekstkleur en geen achtergrond. In de dialoog voor het afdrukken kunnen deze opties worden veranderd in het tabblad Uitvoeropties.

Bestand → Bestandsbeheerder hier openen

Opent KDE's bestandsbeheerder in de huidige map. Standaard is dit Dolphin.

Bestand → Sessie sluiten (Ctrl+Shift+W)

De huidige sessie wordt gesloten

Bestand → Venster sluiten (Ctrl+Shift+Q)

Sluit Konsole

Opmerking

Konsole zal een bevestigingsdialoog tonen indien er meer dan een sessie open is of als er bepaalde programma's in een sessie actief zijn. Deze dialogen kunnen uitgeschakeld worden door op het keuzevakje Niet opnieuw vragen te klikken.

Menu Bewerken

Bewerken → Kopiëren (Ctrl+Shift+C)

Kopieert de geselecteerde tekst naar het klembord

Bewerken → Plakken (Ctrl+Shift+V)

Plakt de tekst die op het klembord staat op de cursorpositie

Bewerken → Alles selecteren

Selecteert alle tekst in het huidige venster

Bewerken → Kopieer invoer naar → Alle tabs in huidige venster

Staat toe invoer van de huidige sessie tegelijk naar andere alle sessies in het huidige venster te sturen

Bewerken → Kopieer invoer naar → Tabs selecteren... (Ctrl+Shift+.)

Staat toe invoer van de huidige sessie tegelijk naar gelijktijdig naar door de gebruiker gekozen sessies te sturen

Bewerken → Kopieer invoer naar → Geen (Ctrl+Shift+/)

Stop met verzenden van invoer uit de huidige sessie naar andere sessies

Bewerken → Signaal verzenden

Stuur het gespecificeerde signaal naar het shell-proces of ander proces, dat was gestart toen de nieuwe sessie was gestart.

Nu beschikbare signalen zijn:

STOP	om het proces te stoppen
Doorgaan (CONT)	doorgaan indien gestopt
HUP	ophangen gedetecteerd op de besturende terminal of de dood van het besturende proces
INT	interrupt vanaf het toetsenbord
TERM	signaal voor programmabeëindiging
KILL	afbreeksignaal
USR1	Gebruikersignaal 1
USR2	Gebruikersignaal 1

Kijk in de man-pagina's van uw systeem voor verdere details door het commando man 7 signal te geven.

Bewerken → Tabbladinstellingen configureren... (Ctrl+Alt+S)

Opent een dialoogvenster waarin u het naamformaat, het tabbladtitelformaat op afstand en de kleur van het huidige tabblad kunt wijzigen (meer info)

Bewerken → ZModem upload... (Ctrl+Alt+U)

Opent een dialoog om een bestand te selecteren dat geüpload moet worden als de vereiste software is geïnstalleerd

Bewerken → Zoeken... (Ctrl+Shift+F)

Opent een zoekbalk onderin het venster van Konsole

Dit maakt het hoofdlettergevoelig, voorwaarts of achterwaarts, en op reguliere expressies zoeken mogelijk.

Bewerken → Volgende zoeken (F3)

Gaat naar het volgende gezochte . Als de zoekbalk focus heeft, dan kunt u ook de sneltoets Enter gebruiken.

Bewerken → Vorige zoeken (Shift+F3)

Gaat naar het vorige exemplaar van het gezochte . Als de zoekbalk focus heeft, dan kunt u ook de sneltoets Shift+Enter gebruiken.

Menu Beeld

Beeld → Beeld splitsen → Beeld verticaal opsplitsen (Ctrl+()

Splitst alle tabbladen in een linker en rechter helft

Alle uitvoer in de ene helft wordt in de andere helft gekopieerd.

Beeld → Beeld splitsen → Beeld horizontaal opsplitsen (Ctrl+))

Splitst all tabbladen in een onderste en bovenste helft

Alle uitvoer in de ene helft wordt in de andere helft gekopieerd.

Beeld → Beeld splitsen → Deelvenster uitbreiden (Ctrl+Shift+])

Maakt het actieve deelvenster groter

Beeld → Beeld splitsen → Deelvenster krimpen (Ctrl+Shift+[)

Maakt het actieve deelvenster kleiner

Beeld → Beeld splitsen → Maximale huidige weergave omschakelen (Ctrl+Shift+E)

Schakelt de huidige weergave tussen de huidige grootte en de gemaximaliseerde grootte

Beeld → Beeld splitsen → Alle weergaven gelijke grootte (Ctrl+Shift+\)

Stelt dezelfde grootte in voor alle weergaven

Beeld → Huidig tabblad losmaken (Ctrl+Shift+H)

Het huidige tabblad wordt in een apart venster geopend

Het afsluiten van het vorige Konsole-venster zal geen effect hebben op het nieuw aangemaakte venster.

Beeld → Huidige beeld losmaken (Ctrl+Shift+H)

Het huidige gesplitste beeld wordt in een apart venster geopend

Beeld → Tabbladindeling naar bestand opslaan

Biedt u het opslaan van de tabbladindeling van het huidige beeld in een gespecialiseerd indelingsbestand van Konsole die geladen kan worden om een van uw favoriete indelingen te herstellen.

Beeld → Tabbladindeling uit bestand laden

Biedt u het laden van een van uw favoriete tabbladindelingen uit het indelingsbestand dat u eerder hebt opgeslagen met menu-item Beeld → Tabbladindeling naar bestand opslaan. De standaard indelingen (2x2, 2x1 en 1x2) kunnen geladen worden via de werkbalk.

Beeld → Speuren naar stilte (Ctrl+Shift+I)

Activeert het speuren naar inactiviteit in het huidige tabblad

Standaard zal er na 10 seconden inactiviteit een informatiepictogram in de sessietab verschijnen. Het type van de melding kan veranderd worden in Instellingen → Meldingen instellen → Stilte in geobserveerde sessie.

Beeld → Speuren naar activiteit (Ctrl+Shift+A)

Activeert het speuren naar activiteit in het huidige tabblad

Na een activiteit zal er een informatiepictogram op de sessietab verschijnen. Het type van de melding kan veranderd worden in Instellingen → Meldingen instellen → Stilte in geobserveerde sessie.

Beeld → Monitor voor procesbeëindiging

Schakelt het monitoren van het huidige tabblad om voor de procesbeëindiging.

Indien geactiveerd, na beëindiging van het huidige proces, zal Konsole een melding tonen Het proces 'naam van het proces' is geëindigd actief te zijn in sessie 'naam van de sessie'.

Beeld → Alleen-lezen

Schakelt de sessie om naar alleen-lezen: er wordt geen invoer geaccepteerd, slepen en loslaten is uitgeschakeld.

Beeld → Lettertype vergroten (Ctrl++)

Verhoogt de afmetingen van de tekst

Beeld → Tekengrootte resetten (Ctrl+0)

De tekengrootte van tekst resetten naar de standaard van het profiel

Beeld → Lettertype verkleinen (Ctrl+-)

Verkleint de afmetingen van de tekst

Beeld → Tekensetcodering instellen

Stelt de tekensetcodering in

Beeld → Terugschuiven wissen

Wist alle tekst van het terugschuiven

Beeld → Terugschuiven wissen en resetten (Ctrl+Shift+K)

Wist alle tekst in het huidige tabblad en van terugschuiven en de terminal wordt gereset

Beeld → Modus volledig scherm (F11)

Schakelt Konsole naar volledige scherm-modus

Het menu Bladwijzers

Bladwijzers → Bladwijzer toevoegen (Ctrl+Shift+B)

Voegt de huidige locatie toe

Bladwijzers → Tabs bewaren als bladwijzermap...

Voegt alle tabbladen toe als een bladwijzermap

Opent een dialoog voor het opgeven van een naam voor de bladwijzermap.

Bladwijzers → Nieuwe bladwijzermap...

Voegt een nieuwe map toe aan de lijst met bladwijzers

Opent een dialoog voor het opgeven van een naam voor de bladwijzermap.

Bladwijzers → Bladwijzers bewerken...

Opent de bladwijzerbewerker

Opmerking

Het programma keditbookmarks moet geïnstalleerd zijn om dit menu-item te laten verschijnen.

U kunt de bladwijzerbewerker gebruiken om handmatig URL-adressen toe te voegen. Op dit moment accepteert Konsole het volgende:

ssh://gebruiker@host:poort
telnet://gebruiker@host:poort

Menu Plug-ins

Elke geïnstalleerde plug-in zal in een lijst komen of "Geen plug-ins beschikbaar"

Menu Instellingen

Instellingen → Huidig profiel bewerken...

Opent een dialoog om het huidige profiel in te stellen

Instellingen → Profiel omschakelen...

Schakel het huidige profiel om naar een profiel uit de lijst

Instellingen → Profielen beheren...

Opent een bewerker om de profielen te beheren

Instellingen → Kleurschema van venster

De GUI van Konsole wijzigen naar het gespecificeerde schema

Instellingen → Menubalk tonen (Ctrl+Shift+M)

Maakt de menubalk zichtbaar

Instellingen → Getoonde werkbalken

Biedt zichtbaarheid omschakelen van de werkbalken van Konsole

Instellingen → Statusbalk tonen

Maakt de statusbalk zichtbaar

Instellingen → Taal configureren...

Opent venster om een taal voor het interface van Konsole te kiezen.

Instellingen → Sneltoetsen configureren...

Opent de bewerker van sneltoetsen. Meer over de configuratie van sneltoetsen is te vinden in KDE Fundamentals.

Bovendien heeft Konsole een paar speciale sneltoetsen zonder een overeenkomstig menu-item:

Sneltoets	Beschrijving
Shift+Rechts	Volgend tabblad
Shift+Links	Vorig tabblad
Ctrl+Alt+Left	Tabblad naar links verplaatsen
Ctrl+Alt+Right	Tabblad naar rechts verplaatsen
Ctrl+Shift+Ins	Selectie plakken

Instellingen → Werkbalken instellen...

Opent het configuratievenster voor de werkbalk

Instellingen → Notificaties instellen...

Opent een notificatiebewerker

Instellingen → Konsole instellen...

Opent instellingenbewerker van Konsole

Deze dialoog heeft opties die het uiterlijk en het gedrag van het venster van Konsole beïnvloeden.

De pagina Algemeen biedt het configureren van de zichtbaarheid van de menubalk, onthouden van de venstergrotte van Konsole, actief zijn van alle vensters van Konsole in een enkel proces, inschakelen van menuversnellers, het tonen van de venstertitel op de titelbalk, verwijderen van de titelbalk en frame en focus geven aan terminals wanneer de muisaanwijzer er over beweegt. Het is ook mogelijk om gevoeligheid voor hoofd-/kleine letters te configureren bij zoeken, gebruik van de reguliere expressie, accentueren van alle overeenkomsten en de zoekrichting (Achterwaarts zoeken is de standaard). De pagina Algemeen is ook de plek waar u opnieuw Alle "Niet meer vragen" berichten inschakelen kunt instellen als ze eerder zijn uitgeschakeld.
De pagina Profielen is bedoeld voor aanmaken en behandelen van profielen.
Op de pagina Tabbladbalk/Spitters kunt u de zichtbaarheid en plaatsing van tabbladbalk configureren, gedrag van tabs definiëren en de opties voor de tabbladen kunt verfijnen. Het is mogelijk om 'Nieuw tabblad' knop tonen te configureren als u dat wilt en Individuele tabbladbreedtes naar volledig venster of Gebruiker-gedefinieerd stijlblad te configureren. Het tabblad Gedraag kan gebruikt worden om de plaats te definiëren voor de nieuwe tabbladen (Aan het eind of Na huidig tabblad) en tabbladen sluiten met een middelstemuisknop klik.
Het is ook mogelijk om zichtbaarheid van de gesplitste koppen te configureren (Indien nodig (standaard), Altijd of Nooit) en de grootte van het sleephandvat voor splitsen als (Klein (standaard), Middel of Groot) te definiëren met het tabblad Splitsen van deze configuratiepagina.
De pagina Tijdelijke bestanden wordt gebruikt om de bestandslocatie scrollback te definiëren.
De pagina Miniaturen kan gebruikt worden om de grootte van miniaturen te definiëren en opties activeren (u kunt de besturingstoets voor activeren kiezen uit Shift, Alt, en Ctrl).
Opmerking
Om de mogelijkheid miniaturen die miniaturen van afbeeldingen in pop-ups laten zien bij zweven met de muisaanwijzer boven afbeeldingsitems, zou u onderstrepen van bestanden voor uw huidige profiel moeten inschakelen: Instellingen → Huidige profiel bewerken... → Muis → Diversen → Bestanden onderstrepen.

Menu Help

Konsole heeft een aantal van de algemene KDE items in het menu Help, voor meer informatie lees de sectie hierover in het Menu Help van de basisinformatie van KDE.

Dialogen van Konsole

Dialoog Tabbladinstellingen configureren

Het naamformaat, het tabbladtitelformaat op afstand van het huidige tabblad kan worden aangepast vanuit deze dialoog. De dialoog kan worden getoond via het menu, de sneltoets Ctrl+Alt+S of door op een tabblad te dubbelklikken. Deze aanpassingen zijn tijdelijk en kunnen permanent worden gemaakt door het huidige profiel te bewerken.

Konsole zal deze plaatshouders vervangen voor lokale tabs:

%n : programmanaam
%d : huidige map (kort)
%D : huidige map (lang)
%h : lokale host (kort)
%u : gebruikersnaam
%B : Bourne-prompt-"sigil" van gebruiker ($ = normale gebruiker, # = superuser)
%w : venstertitel ingesteld door de shell
%# : sessienummer

Konsole zal deze plaatshouders vervangen door tabs op afstand:

%c : huidige programma
%h : host op afstand (kort)
%H : host op afstand (lang)
%u : gebruikersnaam
%U : gebruikersnaam@ (indien gegeven)
%w : venstertitel ingesteld door de shell
%# : sessienummer

Voorbeelden:

%d : %n met /usr/src als huidige map en met bash draaiend zal src : bash tonen
%D : %n met /usr/src als huidige map en met top draaiend zal /usr/src : top tonen
%w (%#) met ~ als huidige map en met vim draaiend zal [Geen naam] (~) - VIM(1) tonen

De dialoog Invoer Kopiëren

De tekst ingevoerd in het ene tabblad kan tegelijk naar andere tabbladen gestuurd worden. Deze dialoog laat u selecteren welke tabbladen die invoer krijgen. Het huidige tabblad zal niet selecteerbaar zijn.

De dialoog terugschuiven aanpassen

De opties terugschuiven voor de grootte van de geschiedenis kan via deze dialoog gewijzigd worden. Elke wijziging is alleen voor het huidige tabblad en zullen niet worden opgeslagen in het profiel.

Hoofdstuk 3. Opdrachtregel-opties

Als u Konsole vanaf de commandoregel opstart, kunt u bepaalde opties opgeven om het gedrag ervan te wijzigen.

--help

Verschillende opties tonen.

--profile bestandsnaam

Konsole opstarten met het gespecificeerde profiel in plaats van de standaard.

--layout bestand

Konsole opstarten met een opgeslagen JSON-indelingsbestand.

--builtin-profile

Het ingebouwde profiel gebruiken in plaats van het huidige standaard profiel.

--workdir map

Openen met map als initiële werkmap.

--hold, --noclose

Sluit niet de beginsessie automatisch wanneer het eindigt.

--new-tab

Maakt een nieuw tabblad aan in een bestaand venster in plaats van het aanmaken van een nieuw venster.

--tabs-from-file bestand

Maakt nieuwe tabbladen aan zoals gespecificeerd in het gegeven bestand met tabbladconfiguraties.

Opmerking

Het bestand heeft een tab per regel in de volgende indeling:

Elke regel specificeert een te openen tabblad met gebruik van tot 4 velden die specificeren hoe het geopend moet worden. Velden worden gescheiden door ;; en aan een veldnaam moet een : worden achtergevoegd. Lege regels of regels die met # beginnen worden genegeerd, u kunt dus een regel die met # begint gebruiken om een toelichting toe te voegen.

title: een naam voor dit tabblad, tabblad standaard indien leeg of niet gespecificeerd

workdir: werkmap, ~ indien leeg of niet gespecificeerd

profile: een te gebruiken Konsole-profiel, de standaard indien leeg of niet gespecificeerd

command: een uit te voeren commando

Elke regel moet minstens een van de velden command of profile bevatten.

Voorbeeld: title: %n;; command: /usr/bin/top ;; profile: Shell

--background-mode

Start Konsole op de achtergrond en breng het naar de voorgrond als Ctrl+Shift+F12 (standaard) wordt ingedrukt.

--separate, --nofork

Voer uit het nieuwe exemplaar van Konsole in een apart proces.

--show-menubar

Toon de menubalk, boven de standaard instellingen uitgaan.

--hide-menubar

Verberg de menubalk, boven de standaard instellingen uitgaan.

--show-tabbar

Toon de tabbladbalk, boven de standaard instellingen uitgaan.

--hide-tabbar

Verberg de tabbladbalk, boven de standaard instellingen uitgaan.

--fullscreen

Konsole schermvullend starten.

--notransparency

Transparante achtergrond uitschakelen, zelfs als het systeem dit ondersteunt.

--list-profiles

Toon een lijst van alle beschikbare profielen.

--list-profile-properties

Maak een lijst van alle mogelijke eigenschappen met naam en type. Zie de optie -p.

Voor meer informatie bezoekt u Konsole API Reference.

-p eigenschap=waarde

Verander de waarde van een profieleigenschap.

-e commando

commando uitvoeren in plaats van de normale shell.

Opmerking

Deze optie vangt alle volgende argumenten overgegeven naar Konsole en voer ze uit als commando. Deze optie zou dus altijd als laatste optie moeten worden gebruikt.

Konsole accepteert ook algemene Qt™- en KDE-frameworks; 5-opties, zie manpagina's qt5options en kf5options.

Hoofdstuk 4. Scripting Konsole

Konsole ondersteunt een aantal methoden die gebruikt kunnen worden met D-Bus.

Er zijn twee manieren om het D-Bus-interface te gebruiken: Qt™'s GUI qdbusviewer en de commandoregel qdbus.

Voorbeelden:

% qdbus zal alle beschikbare services tonen.
% qdbus org.kde.konsole zal het D-Bus-interface van Konsole tonen.
% qdbus org.kde.konsole /Windows/1 zal methoden tonen voor besturing van venster 1.
% qdbus org.kde.konsole $KONSOLE_DBUS_WINDOW zal methoden tonen voor besturing van het huidige venster.
% qdbus org.kde.konsole /Sessions/1 zal methoden tonen voor besturing van sessie 1.
% qdbus org.kde.konsole $KONSOLE_DBUS_SESSION zal methoden tonen voor besturing van de huidige sessie.
% qdbus $KONSOLE_DBUS_SERVICE $KONSOLE_DBUS_SESSION zal methoden tonen voor besturing van de huidige sessie van Konsole.

Als een van de bovenstaande opdrachten uitvoer geeft als: Service 'org.kde.konsole' bestaat niet, wijzig org.kde.konsole dan in een van het volgende:

org.kde.konsole-`pidof -s konsole` (zal de eerste pid kiezen)
$KONSOLE_DBUS_SERVICE (dit kan gebruikt worden vanuit de huidige Konsole)
selecteer er een uit de uitvoer van 'qdbus | grep konsole'

Voor meer informatie, bezoek dan D-Bus-tutorial (Engels).

Hoofdstuk 5. Toetsenbindingen

Hoe Konsole toetsenbindingen gebruikt

Inleiding

Konsole gebruikt *.keytab bestanden om toetscombinaties te vertalen in besturingstekens en escape sequences die verzonden worden naar de shell of naar interactieve programma's (typisch programma's die de Alternate Screen-buffer gebruiken, bijv. vim, less, screen) die draaien in de shell.

Gebruikers kunnen de instellingen voor bindingen van toetsen aanpassen in Konsole door de toetsenbindingenbewerker te gebruiken. Een toetscombinatie kan geconfigureerd worden om een specifieke control of escape sequence naar de terminal te sturen.

U kunt de toetsenbindingenbewerker openen vanuit het menu-item Instellingen → Huidig profiel bewerken en gaan naar het tabblad Toetsenbord. Hier zijn in een lijst de schema's van toetsenbindingen die met Konsole meekomen.

Toetscombinaties en modi

Toetscombinaties volgen het patroon:

Toets (+|-) modi

bijvoorbeeld:

Up+Shift+AppScreen
Down+Shift-AppScreen
Space+Ctrl

Toetsnamen zijn gedefinieerd in het bestand qnamespace.h header, met het voorvoegsel “Qt::Key_” verwijderd, voor een lijst met toetsnamen bekijk de opsomming Qt::Key in de Qt™-documentatie.

Een “+” die aan een modusnaam vooraf gaat betekent dat modus is ingesteld; voor een modificatietoets, wat betekent dat het is ingedrukt, terwijl voor alle andere modi het betekent dat een specifieke modus actief is. Bijvoorbeeld “+Ctrl” dat de toestcombinatie alleen zal werken als de Ctrl-toets is ingedrukt.

Een “-” die aan een modusnaam vooraf gaat betekent dat modus is gereset; in de basis betekent dit het tegenovergestelde van “+” vooraf aan een modusnaam, dus voor een modificatietoets betekent dat de toets niet is ingedrukt, terwijl voor alle andere modi het betekent dat de specifieke modus inactief is. Bijvoorbeeld “-Ctrl” betekent dat de toetscombinatie alleen zal werken als de Ctrl-toets niet is ingedrukt.

Opmerking

Als een modusnaam niet aanwezig is in een toetscombinatie, wordt zijn status genegeerd.

De ondersteunde toetsenbindingsmodi staan hieronder in een lijst:

Alt, Ctrl, Shift

Eén of meer van deze modi kunnen gebruikt worden in een toetscombinatie, als elk van hen is gezet, gebruikt de toetscombinatie die modificatietoets, respectievelijk; en omgekeerd als het een reset is

AnyModifier

Als deze modus is gezet gebruikt de toetscombinatie elke modificatietoets (elk van de vorige drie modificatietoetsen); en omgekeerd als het een reset is

Ansi

Als deze modus is gezet zal Konsole ANSI escape- en controlsequences verzenden

Als deze modus gereset is zal Konsole VT52 escape en control sequences verzenden

AppScreen

Als deze modus is ingesteld zal de toetscombinatie alleen interactieve programma's beïnvloeden die de Alternate Screen-buffer gebruiken

Als deze modus is gereset zal de toetscombinatie alleen de terminal beïnvloeden wanneer het de normale schermbuffer gebruikt

Opmerking

Konsole maakt gebruik van twee schermbuffers:

De normale schermbuffer (standaard): stelt u in staat om terug te schuiven om vorige regels uitvoer te bekijken, dit is de standaard buffer die u gewoonlijk gebruikt om commando's uit te voeren... etc.
De Alternate Screen-buffer: de terminal schakelt naar deze buffer wanneer u een interactief programma (bijv. less, vim, screen, tmux... etc.) gebruikt

Toetsenbordje

Als deze modus is ingesteld gebruikt de toetscombinatie een toets op het toetsenbordje (Nummertoetsenbordje). Deze modus is nuttig om te onderscheid te maken tussen toetsen op het toetsenbord en toetsen op het toetsenbordje. Wanneer bijvoorbeeld Num Lock aan is kunt u twee aparte toestcombinaties configureren, een die de toets met label “1” op het toetsenbord heeft (gewoonlijk onder de toets F1) en de ander die de toets met label “1” heeft op het toetsenbordje. Hetzelfde concept is van toepassing wanneer Num Lock is uit voor de toetsen End, Home, pijltjestoetsen ...etc oo het toetsenbordje

AppCursorKeys

Deze modus implementeert de VT100 Cursor Keys Mode (DECCKM). Het bestuurt de escape sequences die elke Cursor-toets (Omhoog, Omlaag, Rechts, Links) verstuurt, afhankelijk van of deze modus is gezet of gereset

Standaard volgt Konsole het XTerm-gedrag voor behandeling van de toetsen Home en End als cursor-toetsen met betrekking op DECCKM

AppKeyPad

Als deze modus is gezet zal de toetscombinatie alleen werken wanneer het toetsenbordje zich in Application Modus (DECKPAM) bevindt

Als deze modus gereset is zal de toetscombinatie alleen werken wanneer het toetsenbordje in numerieke modus (DECKPNM) is

Nieuwe regel

Als deze modus is gezet zal de toets Return (Enter) op het toetsenbord zowel Carriage Return "\r" als New Line "\n" stuurtekens verzenden

Als deze modus is gereset zal de toets Return alleen een Carriage Return "\r" verzenden

Hetzelfde is van toepassing op de toets Enter op het toetsenbordje

Deze modus emuleert de LNM - Line Feed/New Line Mode

Merk op dat elke combinatie van Toets en Modi (gezet/gereset) uniek moet zijn. Bekijk de volgende twee regels:

A+Shift : “A”
a : “a”

Konsole zal de kleine letter “a” regel niet accepteren, u moet een “-Shift” aan die regel toevoegen om deze te laten werken.

Het uitvoerveld

In het uitvoerveld kunt u de escape sequences of control tekens toevoegen die u wilt dat Konsole naar de terminal verzend wanneer de bijbehorende toetscombinatie wordt ingedrukt.

U kunt ook elke van de volgende sleutelwoorden gebruiken, elk van dezen heeft een speciale betekenis in Konsole:

scrollUpLine : schuif één regel omhoog in de schuifbuffer van de shell-geschiedenis
scrollUpPage : schuif één pagina omhoog in de schuifbuffer van de shell-geschiedenis
scrollDownLine : schuif één regel omlaag in de schuifbuffer van de shell-geschiedenis
scrollDownPage : schuif één pagina omlaag in de schuifbuffer van de shell-geschiedenis
scrollUpToTop : schuif omhoog naar het begin van de schuifbuffer van de shell-geschiedenis
scrollDownToBottom : schuif omlaag naar het eind van de schuifbuffer van de shell-geschiedenis

U kunt ook tekenreeksen gebruiken met C-string syntaxis; U zou de volgende escapes sequences kunnen gebruiken:

\E : Escape
\\ : Backslash
\" : Aanhalingsteken
\t : Tab
\r : Carriage Return
\n : Nieuwe-regel
\b : Backspace
\xHH : waar HH twee hex-tekens zijn
Tip
Dit kan gebruikt worden om ASCII control-tekens te verzenden, bijv. “\x00” wat het NUL-teken is

Andere systeembronnen

Er zijn andere systeembronnen die toetsenbindingen kunnen beïnvloeden:

Kijk ook in de database terminfo of termcap voor de verwachte escape sequences en control tekens die elke toetscombinatie verondersteld wordt te verzenden.
Het is waarschijnlijk dat uw systeem andere toetsenborddatabases heeft die ook gesynchroniseerd moeten worden, (bijv. /etc/inputrc en readline voor de BASH-shell) omdat ze de werking (interacties) binden aan toetscombinaties.

Verdere leesstof

Voor meer informatie over escape sequences en control tekens, bekijk de volgende documentatie:

De VT100 gebruikersgids
De VT102 gebruikersgids
De uitgebreide en onmisbare documentatie XTerm Control Sequences

Hoofdstuk 6. Stijlblad gebruiken voor de tabbladbalk

Het standaard stijlblad voor de tabbladbalk stelt de minimale en maximale tabbreedte in. De gebruiker kan een .css-bestand maken en laat Konsole dat als het stijlblad voor de tabbladbalk gebruiken. In het .css-bestand, is het te gebruiken widget QTabBar::tab.

Voor meer informatie, lees Qt™ stijlbladen

Voorbeelden:

De geselecteerde achtergrond van het tabblad wijzigen naar lichtgrijs
```
QTabBar::tab:selected {
    background: #999999
}
```
De geselecteerde tekst op het tabblad naar rood wijzigen
```
QTabBar::tab:selected {
    color: red
}
```
Alle tabbladen zullen minstens 200 pixels in breedte zijn
```
QTabBar::tab {
    min-width: 200px
}
```
Alleen het geselecteerde tabblad zal minstens 200 pixels in breedte zijn
```
QTabBar::tab::selected {
    min-width: 200px
}
```

Elk hiervan kan gecombineerd worden in één bestand

QTabBar::tab::selected {
    background: #999999;
    color: red;
    min-width: 200px;
}
QTabBar::tab {
    min-width: 100px
}

Hoofdstuk 7. Wist u dat? Algemene zaken en meer

Wist u dat?

De toets Ctrl ingedrukt houden bij het selecteren van tekst zorgt er voor dat regelafbrekingen spaties worden bij plakken.
Als u de toetsen Ctrl+Alt ingedrukt houdt bij het selecteren van tekst dan worden kolommen geselecteerd.
De combinatie Ctrl+Muiswiel zoomt de tekstgrootte, zoals in konqueror en firefox.
Wanneer een programma een van beide muisknoppen evalueert, dan laat de Shift-toets indrukken het popup-menu verschijnen.
De sneltoets Ctrl+Shift+F10 maakt het menu actief.
De toetsen Shift+Insert voegen het klembord in.
Dubbelklikken zal een geheel woord selecteren. Doorgaan met het indrukken van de muisknop en de muis verplaatsen vergroot de selectie.
Driemaal klikken zal een gehele regel selecteren. De muisknop ingedrukt houden en de muis verplaatsen zal de selectie uitbreiden.
Er is een verborgen functie voor de "%d"-formatter in het tabblad Titel. U kunt Konsole vertellen om een mapnaam af te korten in zijn eerste teken. Bijvoorbeeld: "/path/to/konsole/src" kan afgekort worden tot "konsole/s". Als u deze verborgen functie wilt inschakelen, dan opent u konsolerc in qtpaths --paths GenericConfigLocation en voegt u de volgende regels toe:
```
[ProcessInfo]
CommonDirNames=naam1,naam2,naam3...
```
Opmerking
Als u Yakuake gebruikt, dan moet u in plaats daarvan het bestand yakuakerc in qtpaths --paths GenericConfigLocation bewerken.

Gezamenlijke zaken

Sommige lettertypes kunnen niet beschikbaar zijn voor gebruik in Konsole, hoewel ze beschikbaar zijn in andere toepassingen. Dat betekent niet dat er zich een bug in Konsole bevindt. Konsole vereist lettertypen met vaste breedte om het beste visuele resultaat te krijgen, het vraagt Qt™ dus om alleen lettertypen met vaste breedte te tonen.
Vanaf versie 16.08 (augustus 2016) kan Konsole geconfigureerd worden om elk lettertype te selecteren met het nadeel dat het getoonde mogelijk niet juist is.
Sinds KDE4 gebruiken alle tabbladen hetzelfde proces-id. Dit heeft als neveneffect dat als het proces van een tabblad problemen heeft, alle andere tabbladen dezelfde problemen ervaren.
Dit is het meest te merken wanneer een commando die een verbinding heeft met een extern apparaat of systeem (ssh, nfs) problemen heeft.
Konsole behandelt argumenten na de optie -e als één commando en voert het direct uit, in plaats van het te ontleden en het mogelijk op te delen in subcommando's om uit te voeren. Dit is anders dan in xterm.
- konsole -e "commando1 ; commando2" werkt niet
- konsole -e $SHELL -c "commando1 ; commando2" werkt
Konsole biedt geen hulp door een login-shell uit te voeren, omdat ontwikkelaars niet van het idee houden om een login-shell uit te voeren in een terminalemulator.
Natuurlijk kunnen gebruikers nog steeds een login-shell uitvoeren in Konsole als ze dat echt nodig hebben. Bewerk het te gebruiken profiel en wijzig zijn commando naar de vorm voor het expliciet opstarten van een login-shell, zoals "bash -l" en "zsh -l".
De optie --new-tab gedraagt zich soms vreemd. Het kan een nieuw venster aanmaken of het kan een nieuw tabblad aanmaken in een andere bestaand Konsole-venster in plaats van het huidige Konsole-venster.
Deze gedragingen lijken vreemd, maar het zijn niet noodzakelijk bugs. De optie --new-tab probeert een bestaand Konsole-venster te hergebruiken, maar niet alle Konsole-vensters zijn te hergebruiken. Alle Konsole-vensters geopend via KRunner zijn te hergebruiken, terwijl de meeste Konsole-vensters geopend vanaf de commandoregel dat niet zijn.

Hoofdstuk 8. Dankbetuigingen en copyright

Konsole wordt op dit moment onderhouden door Kurt Hindenburg (kurt.hindenburg AT gmail.com)

Daarvoor werd Konsole onderhouden door Robert Knight (robertknight AT gmail.com) en Waldo Bastian (bastian AT kde.org)

Dit document is oorspronkelijk geschreven door Jonathan Singer (jsinger AT leeta.net)

Dit document is bijgewerkt naar KDE 4.x door Kurt Hindenburg (kurt.hindenburg AT gmail.com)

Dit document is bijgewerkt naar KDE 3.4 door Kurt Hindenburg (kurt.hindenburg AT gmail.com)

Geconverteerd naar DocBook SGML door Mike McBride en Lauri Watts

Op- of aanmerkingen over de vertalingen van de toepassing en haar documentatie kunt u melden op http://www.kde.nl/bugs.

Dit document is vertaald in het Nederlands door Niels Reedijk.

Dit document is vertaald in het Nederlands door Bram Schoenmakers.

Dit document is vertaald in het Nederlands door Tijmen Baarda.

De vertaling werd nagelezen door Rinse de Vries.

De vertaling werd nagelezen door Antoon Tolboom.

Dit document is vertaald in het Nederlands door Kristof Bal.

Deze documentatie valt onder de bepalingen van de GNU vrije-documentatie-licentie.

Deze toepassing valt onder de bepalingen van de GNU General Public License.

Bijlage A. Links

Meer informatie kunt u vinden op de volgende websites:

Terug	Begin
Dankbetuigingen en copyright